Lato przynosi nam całe bogactwo smaku ukryte w owocach. Polskie ogrody obfitują we wspaniałe owoce- będące źródłem zdrowia i sił witalnych. Często niedocenione porzeczki czy agrest kuszą nie tylko kolorami ale smakiem. Warto pokochać i na nowo odkryć maliny czy czarne jagody- wiedza o tym, jakie walory prozdrowotne posiadają wszystkie owoce jagodowe- sprawi, że z niecierpliwością popędzimy do ogródka czy na stragan- by cieszyć się tymi darami natury.
Co łączy owoce jagodowe?- z botanicznego punktu widzenia- to najogólniej mówiąc, owoce o mięsistej owocni- może niektórych dziwić , że owocem jagodowym jest dynia czy arbuz. Nie należą do nich więc owoce złożone takie jak malina , jeżyna czy truskawka. Jednak podeprzemy się nazwą handlową- gdzie owocami jagodowymi są : porzeczki, agrest, maliny, jeżyny, truskawki, jagody, poziomka. W tym artykule skupimy się na owocach, które znajdziemy w naszych ogrodach. Łączy je ważna cecha- dzięki zawartości dużych ilości kwasów fenolowych i flawonoidów- są one owocami działającymi antybakteryjnie i wirusobójczo oraz antynowotworowo. Co jeszcze o nich wiemy? Zobaczmy:
Owoce rosną na krzewach, mniej lub bardziej kolczastych. W zależności od odmiany owoce mają różne kształty-kuliste, owalne, wydłużone owłosione bądź gładkie. Podobnie jest z kolorami- mogą być żółto zielone, czerwonawe czy też ciemnoczerwone. Smak owoców agrestu również zależy od odmiany ale także od stopnia dojrzałości owoców. Skórka owoców dość często jest twardawa, więc należy ją dobrze rozgryzać. Agrest jest rośliną rosnącą zarówno w uprawach jak i w stanie dzikim, w uprawie można także spotkać porzeczkoagrest- który, jak sama nazwa wskazuje jest skrzyżowaniem porzeczki z agrestem.
Owoce zawierają cukry proste (fruktoza, glukoza), sporo błonnika i pektyn (stąd dobre zsiadanie się naturalnych galaretek z agrestu), kwasy organiczne-przede wszystkim kwas cytrynowy i jabłkowy. Z witamin, warto zwrócić uwagę za zawartość witaminy A i witaminy C, zawierają także witaminę PP, witaminy z grupy B, E. Ze składników mineralnych potas, wapń, fosfor, żelazo, magnez, ale także miedź i sód. W owocach są także szczawiany- z tego względu, w nadmiarze nie są polecane osobom z kamicą nerkową. Owoce agrestu mają działanie lekko moczopędne oraz przeczyszczające, wspomagają odchudzanie. Dzięki zawartości substancji balastowych przyczyniają się do obniżania poziomu cholesterolu (wiążą kwasy żółciowe w jelitach).
Krzew o zdrewniałych pędach pokrytych kolcami. W uprawie jest także jeżyna bezkolcowa. Jeżyna jest owocem złożonym z drobnych pestkowców, w odróżnieniu od maliny, zbieraj się je zrośnięte z jadalnym dnem kwiatowym.
Owoce zawierają cukry, kwasy organiczne ( cytrynowy, jabłkowy), pektyny i śluzy. Znajdziemy w nich także glikozydy antocyjanowe oraz kwas elagowy. W miąższu kryją się prowitamina A, witamina C, witaminy z grupy B a z soli mineralnych, związki magnezu, potasu, wapnia, żelaza, oraz manganu i miedzi. Właściwości lecznicze mają także liście, które są bogate w garbniki, flawonoidy, pektyny, witaminy i minerały.
Owoce zawierają cenny kwas elagowy, który jest bardzo silnym antyutleniaczem, poza tym, jest on skuteczny w zwalczaniu raka, zwłaszcza przy współudziale flawonoidów i kwasów fenolowych, których w jeżynach nie brakuje. Dzięki zawartości manganu i witaminy C, jeżyny są zaliczane do pokarmów działających antystresowo.
Choć owoce te dostępne są raczej tylko początkiem lata, warto o nich się dowiedzieć więcej.
Truskawki zawierają sporo witaminy C, która jak wiadomo jest antyutleniaczem, chroniącym nasz organizm przed skutkami wolnych rodników. Znajdziemy w niej także inne witaminy- z grupy B, nieco wit. E, beta-karotenu.W owocach obecne są też sole mineralne- związki potasu, wapnia, fosforu, magnezu i żelaza. Żywoczerwoną barwę owoców zawdzięczają barwnikom m.in. antocyjanom (z grupy flawonoidów). Truskawki, podobnie jak jeżyny zawierają kwas elagowy, dzięki temu są skuteczną bronią przeciwko rakowi. Flawonoidy oraz kwasy fenolowe działają także przeciwzakrzepowo, hamując wytwarzanie się tromboksanu sklejającego płytki krwi. Działanie to jest wzmocnione przez zawartość w owocach kwasu salicylowego. Truskawki zawierają także pewne ilości glutationu, substancji uważanej za czynnik przeciwnowotworowy. Warto jednak zaznaczyć ,że większość substancji wykazuje większe działanie w surowych, świeżych owocach.
To jedna z najstarszych roślin owocowych. Owoce maliny, zarówno to rosnące dziko jak i w planowej uprawie są bardzo zdrowe. Zawierają cukry (glukoza, fruktoza, sacharoza), pektyny, błonnik. Znajdziemy w nich kwasy cytrynowy i salicylowy (obniżający gorączkę i działający napotnie). Podobnie jak jeżyny i truskawki, owoce maliny zawierają kwas elagowy- substancję pomocna w walce z rakiem. Sporo tu , witamin- witamina C, B1, B2, prowitamina A. Nie brakuje jej minerałów- znajdziemy tu sole potasu, żelaza, fosforu, wapnia i miedzi a także inne substancje takie jak śluzy i flawonoidy. Zawartość miedzi w owocach ma znaczenie w procesie tworzenia się krwi.
Zawartość pektyn i kwasów owocowych dobrze wpływa na trawienie, owoce mają też działanie moczopędne i przeciwwirusowe. Surowcem zielarskim są także liście maliny (zwłaszcza maliny leśnej), które między innymi dzięki zawartości garbników, śluzów, flawonoidów i witamin, działają przeciwzapalnie, ściągająco, przeciwbakteryjnie i moczopędnie.
Królowa polskich letnich owoców. Zawiera bogactwo substancji prozdrowotnych. Owoce są nieocenionym źródłem witaminy C, prowitaminy A, wszystkich witamin z grupy B, witaminy P. Zawierają bioflawonoidy, pektyny, błonnik, barwniki antocyjanowe, garbniki, olejek lotny. Ponadto w owocach znajdziemy cukry (gronowy), kwasy organiczne o działaniu bakteriobójczym ( winny, cytrynowy, malinowy) sole potasu, żelaza, magnezu i wapnia oraz siarki. W porównaniu do porzeczki czerwonej i białej, ma więcej wszystkich witamin i minerałów. Ponadto w owocach (nasionkach) porzeczki odkryto kwas gamma-linolenowy, który wpływa korzystnie na cały organizm. Owoce oraz sok z czarnej porzeczki są środkiem profilaktycznym przy przeziębieniach, rekonwalescencji, polecane są przy chorobach reumatycznych, artretyzmie. Dzięki zawartości kwasów garbnikowych są pomocne w biegunce, są także uważane za owoce o działaniu przeciwzapalnym i przeciwwirusowym.
Porzeczka czerwona i biała. Ze względu na zawartość witamin i minerałów zawartych w owocach, plasują się na dalszych miejscach, w porównaniu do „czarnej”kuzynki. Nie oznacza to, że nie są zdrowe. Podobnie zawierają szereg związków ale już nie w takich ilościach. Porzeczka czerwona zawiera więcej wapnia i fosforu niż biała, ma także w swoim składzie beta-karoten, którego biała odmiana nie ma.W jej nasionkach również znajdziemy kwas gamma-linolowy, oczywiście w mniejszej ilości. Biała porzeczka ma natomiast więcej potasu niż czerwona a tiaminy (wit.B1) nawet więcej niż odmiana czarna.
O pozostałych owocach jagodowych-tym razem rosnących głównie w lesie dowiecie się wkrótce.