Ziele mniszka pospolitego (popularnego, zwanego też mleczem) znane jest już od dawna. To wieloletnia roślina zielna o charakterystycznych żółtych kwiatach, które po przekwitnieniu zamieniają się w tak bardzo rozpoznawalne dmuchawce. Swoim bogatym składem zyskała popularność przede wszystkim jako roślina lecznicza, wykorzystywana jest też w kuchni.
Korzenie mniszka zawierają sporo związków czynnych, bogate są w tłusty olej, zawierający glicerydy kwasów oleinowego, linolowego, palmitynowego, cerotynowego oraz melisowego. Zawierają ponadto dużo inuliny, trójterpeny oraz gumy roślinne. Korzenie zawierają alkaloid taraxacynę, żywice oraz garbniki.
Liście obfitują w witaminę C, A, B a nawet D (w roślinach występuje dość rzadko), sole wapnia, potasu, żelaza i fosforu a także w karoten. Liście ponadto zawierają składniki mineralne takie jak glin, miedź, mangan, siarkę. Znajdują się tu także takie związki jak cholina, glikozydy, saponiny.
Kwiaty zawierają sole mineralne, witaminy oraz aktywnie działający pyłek. W roślinie wykryto cenny związek, kwas cerotynowy, który wykazuje działanie bakteriostatycznie na prątki gruźlicy.
Zastosowanie w lecznictwie jest bardzo szerokie. Korzenie pobudzają apetyt, pomagają przy zaparciach i wykazują działanie żółciopędne. Ze względu na zawartość inuliny, są odpowiednie dla osób chorujących na cukrzycę. Mniszek lekarski wpływa korzystnie na działanie wątroby i trzustki, co potwierdziły badania naukowe.
Świeży sok wykorzystuje się do leczenia anemii, głównie dzięki zawartości kwasu foliowego i innych stymulatorów biogennych. Z kwiatów przyrządza się między innymi syrop, który bogaty jest w karotenoidy, stosuje się go w nieżycie gardła, jamy ustnej, poprawia także trawienie.Z liści można zrobić napój, który jest środkiem ogólnie wzmacniającym, stosowanym przy awitaminozach, wpływa bardzo korzystnie na wygląd cery. Liście obniżają ciśnienie krwi, stosuje się je w chorobach reumatycznych a także w stanach depresyjnych.
W kuchni mniszek wykorzystuje się jako dodatek do sałatek i zup (uprzednio wymoczone liście, czasem zamknięte jeszcze kwiatostany) z korzenia zaś można przyrządzić namiastkę kawy. Z dobroci tej rośliny korzysta także kosmetyka, napar z kwiatostanów służy do usuwania plam, piegów a nawet brodawek.
Ciekawostką jest fakt, że kwiaty mniszka otwierają się zawsze o tej samej porze- 6 rano, mogą także „uprzedzić” nas przed deszczem, gdyż tuż przed jego nadejściem, zamykają się.
