Przyprawy, które poprawiają smak i nasze zdrowie.Wystarczy je umiejętnie dobrać, by delektować się ulubionymi potrawami i jednocześnie dbać o swoje zdrowie. Oto tylko niektóre z nich
Chili
Ta przyprawa, jaką jest papryczka chili, używana najczęściej w kuchniach świata. Jest bogata w substancje bioaktywne, zawiera bardzo ostrą kapsaicynę oraz beta-karoten. W strąkach znajdują się także flawonoidy rutyna oraz hesperydyna. Nie brak także w niej witaminy C.
Kapsaicyna ma tak silne działanie, że wystarczy tylko włożyć do ust nieco chili, by z oczu pociekły łzy i z nosa katar. To działanie (pobudzenie nerwów błon śluzowych) ma znaczenie przy leczeniu kataru, przeziębieniu- gdyż dzięki temu doskonale oczyszczają się drogi oddechowe, rozrzedza się wydzielina śluzowa zalegająca w płucach i oskrzelach. Kapsaicyna działa też w żołądku- pobudza wydzielanie soków trawiennych.
Zawarte w chili flawonoidy zapobiegają sklejaniu się płytek krwi, tym samym są bronią przeciwko skrzepom. Dodatkowo, owe flawonoidy wraz z beta-karotenem i witaminą C są skuteczną bronią przeciwko wolnym rodnikom.
Zastosowanie : ostre sosy, dania ze strączkowych (soczewica), dodatek do drobiu, zupy
Pamiętajmy, że kapsaicyna jest na tyle ostra, że należy unikać kontaktu z oczami.
Czosnek
Za intensywny zapach tej przyprawy odpowiada dwusiarczek allilowy- aktywny związek siarki. Czosnek zawiera allicynę, ajoen oraz adenozynę. Bogaty jest także w selen i witaminę B1. Allicyna jest silnym roślinnym antybiotykiem, wykazuje działanie bakteriobójcze, wirusobójcze, grzybobójcze- czosnek jest doskonały na przeziębienia, katar i nie tylko.
Co więcej, allicyna według najnowszych badań, obniża poziom cholesterolu we krwi, działa również przeciwzakrzepowo. Na ten przeciwzakrzepowy czynnik wpływają także ajoen i adenozyna. Związki siarki zawarte w czosnku wykazują działanie przeciwrakowe a także mają istotny – hamujący wpływ na wytwarzanie się substancji zapalnych- to dobra wiadomość dla osób cierpiących na stany zapalne np. stawów. Czosnek podnosi także odporność immunologiczną.
Zastosowanie: surówki, sałatki, marynaty, kiszonki,
Imbir
Imbir ma lekko palący, korzenny smak. Substancja bioaktywna jaka zawarta jest w imbirze to gingerol, z grupy terpenoidów. Ta substancja, nie dość , że nie wywołuje skutków ubocznych to jest dokonała na mdłości ale także na bóle głowy, zwłaszcza migrenowe. Dzieje się to za sprawą tego, że gingerol ma podobną strukturę chemiczną do aspiryny.
Imbir pomaga także na stany zapalne przy artretyzmie oraz zatrzymuje sklejanie się płytek krwi- ma więc działanie przeciwzakrzepowe. Dodatkowo bogaty jest w potas i żelazo.
Zastosowanie: ciasta i ciasteczka (pierniki), potrawy z drobiu, ryż, zupy (fasolowa), kompoty, marynaty owocowo-warzywne
Koper włoski
Przyprawą są liście, lecz wszystkie części kopru są zasobne w substancje biologicznie czynne. Najbardziej czynną substancją są olejki eteryczne i terpeny- fenchon oraz anetol. Koper zawiera także witaminy C, E, potas oraz beta-karoten. Nie brak tu także substancji balastowych.
Anetol, odpowiedzialny za przyjemny zapach kopru, wykazuje działanie przeciwskurczowe oraz zmniejszające wzdęcia. Z tego względu jest nieodzowny przy potrawach ciężkostrawnych. Olejki eteryczne poprawiają nie tylko trawienie, wspomagają też oddychanie- do płuc trafiają poprzez naczynia krwionośne. Spożywanie dużych ilości kopru zapobiega katarowi czy też przeziębieniom. Zasobny w witaminy z grupy B, E, D. Niektóre źródła podają, że anatol ma korzystny wpływ na wytwarzanie mleka- co jest dobra informacją dla karmiących mam.
zastosowanie: dodatek do surówek, sałatek, zup, sosów,
Jałowiec – Przyprawa ta posiada właściwości bakteriobójcze, pobudza metabolizm.Owoce jałowca wykazują działanie moczopędne. Owoce mają słodko- korzenny smak.
Zastosowanie: dodatek do mięs- dziczyzna, baranina, wołowina, zup
Gorczyca– zawiera olejek eteryczny (allilowy) glikozydy. Każda odmiana (sarepska, białą, czarna) wzmaga apetyt i poprawia trawienie, pomaga na zaparcia, wzmacnia i poprawia pracę jelit. Gorczyca zalecana jest nawet przy wrzodach żołądka i dwunastnicy. Gorczyca ma lekko palący, słodkawy smak.
Zastosowanie: dodatek do mięs, wędlin, ryb, kiszonek, sosów, zup, musztardy
Kminek– owoce kminku zawierają olejek eteryczny, którego głównym składnikiem jest karwon i limonen. Kminek pomaga na wzdęcia, działa żółciopędnie, poprawia apetyt oraz hamuje procesy gnilne w jelitach. Ponadto uznawany jest on za środek mlekopędny dla karmiących kobiet. Jego smak jest słodkawo, cierpko korzenny.
Zastosowanie : do pieczywa, zup (kapuśniak, jarzynowa), serów, pieczonych ziemniaków, dodatek do kwaszonej kapusty
Kmin rzymski– ma większe owoce niż kminek zwyczajny. Zawiera olejek eteryczny i flawonoidy, różni się nieco smakiem od poprzednika. Wykazuje działanie moczopędne, przeciwzapalne, napotnie, pobudzają serce. Wpływają także dodatnio na pracę żołądka.
zastosowanie: marynaty, sery, warzywa, sałatki, ryż; składnik curry
Cynamon-pozyskiwany ze sproszkowanej kory cynamonowca, zawiera olejek eteryczny. Wykazuje działanie przeciwskurczowe, pobudza apetyt, pomaga przy przeziębieniu. Jest bardzo aromatyczny, ma lekko palący słodkawy smak o korzennej nucie.
zastosowanie: cukiernictwo (ciasta, desery) likiery, zupy, sosy, marynaty, dania z ryżu i jagnięciny
Kurkuma – to podstawowy składnik przyprawy curry, nadaje jej złoty kolor. Ma silne działanie przeciwnowotworowe, bakteriobójcze i przeciwzapalne.
zastosowanie: naturalny barwnik- barwi sosy, makarony, ryż, nadaje się do drobiu, fasoli, potraw z jajek
Anyż-owoce zawierają olejek eteryczny, którego składnikami są między innymi anetol, metylochawikol. Pomaga odkrztuszać, stymuluje motorykę przewodu pokarmowego, ma lekkie działanie dezynfekcyjne.
zastosowanie: sosy, dania mięsne, desery
Zioła przyprawowe:
Majeranek przyprawa stosowana już w starożytnym Egipcie; stosowany przy nieżytach żołądka i układu pokarmowego, stosowany także przy gośćcu i reumatyzmie. Ma charakterystyczny, lekko szczypiący smak.
Zastosowanie: zupy (fasolowa, grochowa), sałatki, sosy, pieczenie (baranina, wołowina i wieprzowina), pasztety
Tymianek- ziele tymianku zawiera olejek eteryczny, którego głównym składnikiem jest tymol. Zawiera także flawonoidy, garbniki, trójterpeny. Tymol wykazuje działanie antyseptyczne, wykazuje działanie w chorobach górnych dróg oddechowych, przewodu pokarmowego- pobudza apetyt.
Zastosowanie: podstawowa przyprawa kuchni włoskiej i francuskiej, dodatek do sałatek, serów, mięsa mielonego, warzyw, potraw z roślin strączkowych
Bazylia– w zależności od odmiany zawiera różne składniki olejków eterycznych (eugenol, kamfora, chawikol, linalol), zawiera ponadto rutynę, karoten, glikozydy i saponiny.Stosuje się świeże bądź suszone liście. Bazylia poprawia apetyt, pobudza trawienie, ma działanie antydepresyjne.
zastosowanie: sałaty, sosy, zupy, dania mięsne, marynaty, potrawy warzywne
