Kwasy tłuszczowe w walce z miażdżycą

Kwasy tłuszczowe są jednym z istotnych czynników regulacji gospodarki tłuszczowej człowieka. Wymienić możemy trzy podstawowe grupy: wielonienasycone kwasy tłuszczowe, jednonienasycone kwasy tłuszczowe oraz nasycone kwasy tłuszczowe.

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WNKT) nazywane czasem niezbędnymi, ponieważ człowiek nie ma zdolności ich syntezowania. Dzielimy je na omega-3,  powstające w organizmach ryb, oraz omega-6, syntetyzowane przez rośliny.

Pierwsza grupa, czyli omega- 3 , to kwasy eikozapentaenowy (EPA), dokozaheksaenowy (DHA), alfa-linolenowy-który wytwarzany jest tylko w roślinach. Ten ostatni znajdziemy w oleju lnianym, w mniejszych ilościach w oleju rzepakowym i sojowym. Kwasy EPA oraz DHA powstają w organizmach zwierzęcych, ale na skutek wydłużania się łańcucha węglowego kwasu alfa-linolenowego. Skąd więc bierze się tam, ten kwas? Zawarty jest on w glonach morskich, którymi żywią się ryby takie jak makrela, tuńczyk, łosoś, śledź. To właśnie te ryby, zawierają sporo WNKT.

Działanie kwasów na organizm polega na regulacji gospodarki lipidowej, zmniejszając przez to, ryzyko zachorowania na miażdżycę.  Obniżają się nie tylko triglicerydy ale także „zły”  cholesterol,  ale także mają korzystny wpływ na przepływ krwi, jej krzepliwość, przeciwdziałają zlepianiu się płytek. Nie należy jednak zapominać o możliwym ryzyku przedawkowania witaminy D i A, które dodatkowo znajdują się w rybim tłuszczu. Wystarczą 2 posiłki rybne na tydzień. Dobrze, gdy są to ryby o sprawdzonym pochodzeniu, gdyż współcześnie wzrasta zjawisko zatrucia środowiska wodnego, a co za tym idzie, zatrucia mięsa ryb metalami ciężkimi.

Wśród kwasów omega-6 wymienić możemy kwas linolowy- znajdziemy go w głównej mierze w olejach:  słonecznikowym, sojowym, kukurydzianym. Wymienić możemy także kwas gamma-linolenowy oraz arachidowy, które powstają w wyniku enzymatycznych przemian z kwasu linolowego. Nie musimy więc ich dostarczać z zewnątrz, z pożywieniem.  Kwas linolowy obniża cholesterol LDL ( „zły” cholesterol), zmniejsza skłonność do tworzenia się skrzepów krwi a tym samym jest niezastąpiony w profilaktyce chorób układu krwionośnego, chroni przed miażdżycą, zawałem, udarem mózgu. Tutaj również istotna jest zasada ” co za dużo , to nie zdrowo”- nadmiar tego kwasu zagęszcza żółć, powodując niekiedy kamicę żółciową.

Źródłem kwasów omega -6 są rośliny lecznicze takie jak ogórecznik, wiesiołek- a dokładnie oleje z nich uzyskane. Warto nadmienić, iż nasiona wiesiołka oprócz tego , że zawierają olej bogaty w kwasy, zawierają inne cenne substancje biologiczne, witaminy oraz mikroelementy. Nasiona czy też preparaty z wiesiołka powinny znaleźć się w diecie osób zagrożonych chorobami sercowo-naczyniowymi.

Jednonienasycone kwasy tłuszczowe– w tej grupie można przede wszystkim wymienić kwas oleinowy, który możemy odnaleźć w oliwie z oliwek, oleju rzepakowym oraz arachidowym. Jest odporny na wysoką temperaturę, w związku z tym, można smażyć na wymienionych olejach, bez ryzyka utraty cennych właściwości oleju.  Kwas oleinowy, podobnie jak inne kwasy tłuszczowe, obniża stężenie cholesterolu, szczególnie LDL, hamuje utlenianie się cząsteczek LDL- w tej formie są przyczyna tworzenia się blaszek miażdżycowych w naczyniach tętniczych.

Nasycone kwasy tłuszczowe– te kwasy zwiększają ryzyko zachorowania na miażdżycę, powodują nawet jej rozwój, zwiększając stężenie cholesterolu.  Nie trzeba mówić, że należy ich unikać i ograniczać je w diecie.  Kwasy te odnajdziemy w tłuszczach zwierzęcych takich jak smalec, margaryna, śmietana, olej kokosowy i palmowy.

Na koniec wspomnijmy jeszcze o izomerach trans – nienasyconych kwasów tłuszczowych. Powstają one podczas uwodorowania , czyli utwardzania olejów. Procesy te zachodzą przy produkcji margaryny. Izomery powodują wzrost złego cholesterolu a obniżenie dobrego (HDL). Myślę, że to wystarczający powód do tego, by usunąć z diety wszelakie utwardzone margaryny.

 

POLECAMY: